Lopnur Halk Masalları

HAMİYET ÖZER

Lopnur bölgesi, Doğu Türkistan’ın Bayangolin Özerk İli’nde yer alır. Bölge tarih boyunca konumu itibariyle önemli bir yere sahip olmuştur. Tarım Havzasının kuzeyinde bulunan ve kuruyan Lopnur Gölü yakınlarında yer alan Kiroran antik kenti bölgenin önemi hakkında fikir sahibi olmamızı sağlar. 2012 yılında Şincañ Pen-Téxnika Neşriyati tarafından hazırlanan Lopnur Xelq Ĕgiz Edebiyati Cevherliri adlı çalışmada Lopnur bölgesine ait halk edebiyatı ürünleri yer almaktadır. Çalışmamızda bu eserde bulunan masallara yer verilmiştir.

Lopnur halk masalları bölgenin kültürü ve hayata bakışı ile ilgili önemli bilgiler verir.  Lopnur bölgesindeki masalların konu ve söz varlığı bakımından genel Türk masallarıyla benzerlikler taşıdığı görülmüştür. “Hayalî Masallar”, “Hayvanlar Hakkındaki Masallar”, “Hayat Hakkındaki Masallar”, “Akıl-Feraset Sahibi Kişiler Hakkındaki Masallar”, “Miñgü Batur ve Onun Çocukları Hakkındaki Masallar” olmak üzere beş temel başlıkta verilen masallar, genellikle öğretici hikâyeler şeklindedir. “Miñgü Batur ve Onun Çocukları Hakkındaki Masallar” başlığı altında verilen Miñkü Batur, Niznay, Kinizem ile Boz Körpeş masalları ise genel masal özelliklerini ve olay örgüsünü taşımaktadır. Bu masallarda olağanüstü varlıklar, güçler ve kahramanın başından geçenler dikkat çekicidir.