Yedi Kıraate Göre Surelerin İhtiva Ettikleri İzmar (Hazif) Belagati

Karîneye dayalı hazifli kullanımların Kelâma sağladığı faydaların başında ibâreyi veciz ve yoğun kılması, gereksiz uzatmalardan kurtararak onu güzelleştirip halâvet vermesi ve lafza yansımayan ibâre dışında kalmış nesnenin (mahzûf) yorumunu muhataba havâle etmek sûretiyle his ve aklı harekete geçirmesi gibi konular gelmektedir. Hazifli anlatımlar genellikle edebî nitelikte olduğundan sözün bağlam ve kontekstine göre değişen çeşitli edebî açılım ve yorumlar taşırlar. Nitekim belagat âlimleri, hazif olgusunu, “ince yol ve yöntem, güzel kaynak, harika iş olduğu gibi, aynı zamanda sihre de benzetmişler. Zira, nesnenin terki zikretmesinden daha fasih, ondan konuşmamak fayda olarak konuşmasından daha evlâ, açıklamamak açıklamaktan daha tamamlanmış olduğunu ifade etmişler.

Arap dili ve Belagat ilminde geniş bir istimal alanına sahip üslûbunun, dilin sırlarını ve edebî inceliklerini keşfetmeye, bilhassa edebî metinleri en üst seviyede temsil eden Kur’ân’ın Müslümanlar tarafından lâykıyla anlaşılması gayretlerine bir katkısı elbette olacaktır.