Toplan Osman _{Türk, Kürt, Ermeni ve Pontos Belgelerinde}

Topal Osman konusunda yapılan tarih çalışmaları, onun hakkında yazılan, resmi tarih tezine bağlı kalmış kitap ve makalelerin dışına çıkma olanağını sağlayacak düzeye geldi. Kimi akademisyenler, resmi tarih anlayışından kopmasalar da birçok yeni belgeyi gün ışığına çıkardı. Akademisyen olmayan araştırmacıların, dönemin gazetelerini tarayıp ilgili yazıların transkripsiyonunu yayımlamaları yeni olanaklar yarattı. Topal Osman’ın yakın çevresi ile yapılan röportajlar farklı bilgilere ulaşılmasını sağladı. 
Türk yazınında konuyla ilgili müstakil çalışmalar oldukça fazlayken, Kürt, Ermeni ve Pontos kaynaklarında sadece bir çalışma bulunmaktadır. 1924 yılında Batı Ermenicesiyle Atina’da basılmış olan Topal Osman kitabı, onun hakkında yazılan ilk kitap olma özelliğini taşıyor. Bu kitabın tıpkı basımı ve transkripsiyonu, yüz yıl sonra ilk defa okuyucusuna tekrar ulaşmış oluyor. Topal Osman'ın yaşamı üzerine Kürt, Ermeni, Pontos yazınında yer verilen belgeler, birbiriyle ilişkilendirilince yeni bir anlam kazanmış.
Türk devletinin resmi kayıtlarında yer alan, ancak Topal Osman için biçilen kalıplara uymadığı için görmezden gelinen belgeleri artık okuyabileceksiniz. 
Bu çalışma, Türk Ulus Devleti'nin kuruluş sürecinde Topal Osman'ın yerini ve rolünü doğru anlamak için önemli bir kaynak oluşturuyor.