Taç Giyen Millet

Celâl Nuri İleri’nin Taç Giyen Millet adlı eseri, Türkiye’nin imparatorluktan ulus-devlete geçiş sürecinde yaşadığı zihinsel, siyasal ve toplumsal dönüşümü ele alan bir düşünce metnidir. 1923 yılında yayımlanan eser, özellikle “millet” kavramının tarihsel anlamını, toplumsal meşruiyetini ve modern dünyadaki yerini sorgular. İleri, eserde Osmanlı’nın son döneminde şekillenmiş olan geleneksel yönetim anlayışının çözüldüğünü, yerine halk egemenliğine dayalı yeni bir siyasal bilinç biçiminin yükseldiğini tespit eder. Bu çerçevede “taç giyen millet” ifadesi, egemenliğin artık hanedandan millete geçtiği yeni tarihsel aşamayı simgelemektedir. Yazar, milletinin özgür iradeye dayalı vatandaşlık bilinciyle birlikte yükseldiğini savunur. 
Eserde, Avrupa’daki milliyetçilik hareketleriyle Türk uluslaşma süreci arasında karşılaştırmalar yapılır. Celâl Nuri, Fransız Devrimi’nden itibaren gelişen halk egemenliği düşüncesini Türk tarihine uyarlamaya çalışır. Ona göre, Batı’daki ulus-devlet modeli, Türk toplumu açısından ancak tarihsel ve kültürel özgünlükler korunarak anlam kazanabilir. Bu nedenle, “millet” kavramı ahlaki, kültürel ve toplumsal bir dayanışma zeminini ifade eder.
Taç Giyen Millet, bu yönleriyle Cumhuriyet’in erken döneminde şekillenen milliyetçilik düşüncesinin önemli bir kuramsal örneğini oluşturur. Eser, hem modern Türk kimliğinin oluşumuna ilişkin bir belge hem de yeni rejimin meşruiyetini ve dayandığı temelleri açıklayan ideolojik bir kitaptır.