Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat

“Herkesin gönlü aşkla yoğrulmuştur. 
Beşikte olan çocukların gönülleri dahi aşktan yana çok da boş değildir.”
Taaşuk-ı Talat ve Fitnat, Şemsettin Sâmi tarafından yazılmış ilk Türkçe roman olarak kabul edilir.
1872 yılında yayımlanan bu eser, görücü usulü evlilik, kadın eğitimi ve toplumsal baskılar gibi temaları ele alır. Roman hem ilk roman olma özelliği hem de dönemin toplumsal yapısına getirdiği eleştiriler açısından Türk edebiyatında çok önemli bir yere sahiptir.
Talat, iyi eğitim görmüş, modern düşünceli bir gençtir. Fitnat ise güzelliğiyle tanınan, ancak ailesi tarafından sürekli eve kapatılan, eğitimden mahrum bırakılmış genç bir kızdır. Talat, bir gün sokakta Fitnat’ı görür ve ona âşık olur. Ancak dönemin toplumsal koşullarında genç kızlarla tanışmak ve görüşmek yasak olduğundan, Talat onu tanımak için kadın kılığına girerek Fitnat’ın evine “Fitnat Hanım’ın arkadaşı” kimliğiyle girer.
İkisi birbirine âşık olur, ancak bu aşk gizli kalmak zorundadır. Ne yazık ki Fitnat’ın ailesi onu zengin ve yaşlı bir adam olan Ali Bey ile evlendirmek ister.
Eser dönemin sosyal yaşamını, özellikle kadınların durumunu gerçekçi biçimde yansıtır.