Süryani Rönesansı İlahiyatçısı İbnü’l-İbri (Bar Hebraeus) ve İslam

Süryaniler dinî, edebî ve kültürel mirasıyla Mısır’dan İran’a, oradan da Hindistan’a kadar geniş bir coğrafyayı etkilemiş bir topluluktur. Süryani ilim adamları Kitâb-ı Mukaddes merkezli dinî çalışmalar yanında tıp, felsefe, edebiyat ve tarih gibi alanlarda da kayda değer eserler kaleme almışlardır. 

Gregoriyus Ebü’l-Ferec İbnü’l-İbrî (1225-1286) Süryani ilahiyatçılar ve tarihçiler arasında farklı bir sima olarak kabul edilmiştir. İbnü’l-İbrî Ortaçağ İslam dünyasında telif ettiği dinî, edebî, felsefî ve tarihî kitaplarla çok yönlü bir miras bırakmıştır. Batı’da Barhebraeus olarak meşhur olan müellif, ömrünün önemli bir kısmını eser telif ederek geçirmiştir. Ayrıca Süryani Ortodoks Kilisesi’nde Doğu Mafiryânı görevini almış ve böylece patrikten sonra nüfuz sahibi ikinci din adamı haline gelmiştir. İlmî ve entelektüel gayeler yanında üstlendiği görevler gereği birçok seyahatte bulunan; siyasî ve idarî yetki sahipleriyle görüşen İbnü’l-İbrî, yaşadığı bu tecrübeleri eserlerine yansıtmıştır. 

İbnü’l-İbrî, Süryanice ve Arapça yazdığı eserleriyle dünya tarihini dinî ve dünyevî açılardan kaydetmiştir. Mukayeseli medeniyetler perspektifi ile eserlerini yazan İbnü’l-İbrî, Süryaniler’in Hıristiyanlık tarihindeki yerini açıklamış; Yahudilik ve Hıristiyanlık tarihi yanında İslam tarihi ile müslüman hanedan ve devletler hakkında bilgiler vermiştir. İbnü’l-İbrî ve görüşleri merkezli bu çalışma, içerdiği konular ve bakış açısıyla müslüman-hıristiyan münasebetlerinin Ortaçağ’daki boyutlarını göstermesi açısından kaynak bir eserdir.