Sanatın Doğasındaki Başkalaşım

Sanat nedir; yalnızca bir estetik faaliyet midir yoksa bir varoluş biçimi mi?

Sanatın Doğasındaki Başkalaşım’da sanatın ne olduğuna dair bu soruyu yalnızca estetik ölçütlerle değil, ontolojik ve epistemolojik bir düzlemde yeniden irdeleyen Ananda K. Coomaraswamy, Doğu’nun kadim bilgi gelenekleriyle Batı’nın skolastik düşüncesi arasında titiz bir karşılaştırma sunarak sanatın doğasını, işlevini ve kaynağını çok katmanlı bir yaklaşımla ele alır. Hint estetik teorilerinden Çin sanat felsefesine, Meister Eckhart’ın mistik sanat anlayışından Upanişadlar’a ve Bhagavad Gita’ya uzanan geniş bir referans ağı içinde sanatın kavramsal temellerini detaylı bir biçimde tartışan Coomaraswamy, taklit (anukriti), benzerlik (sadrsya), bilgi (pramana), sembolizm ve zihinsel imgelem (dhyana) gibi kavramlar etrafında şekillendirdiği bu tartışmalarla sanat eserinin yalnızca maddi değil, aynı zamanda zihinsel ve ruhsal düzlemde nasıl kurulduğunu açığa çıkararak sanatı dış dünyanın taklidinden çok, onun özsel işleyişine içkin bir varlık biçimi olarak tanımlar.

Estetik teorinin sınırlarını aşan, felsefe, din, sembolizm ve bilgelik öğretilerini bir araya getiren Sanatın Doğasındaki Başkalaşım, sanatın kökenine, işlevine ve evrensel hakikatle kurduğu bağa dair düşünen herkes için temel bir başvuru kaynağı niteliğindedir.