Sanat Dünyamız İki Aylık Kültür ve Sanat Dergisi Sayı: 139

Sanat yapıtı olarak kitap üretiminden örnekler,
Kitabın sanatçılar açısından önemini ve manasını anlatan söyleşiler, Sanat kitapları üretiminden örnekler içeren
Kitap ve Sanat Dosyası yanı sıra Prof. Kaya Özsezgin ile söyleşi, fragMENtaTION 12: Magnus Thierfelder'in projesi
ve dahası bu sayıda.

Prof. Kaya Özsezgin ile söyleşi
Nazlı Pektaş, hazırladığı “bellek/emek” dizisinde, Türkiye'nin sanat tarihinde kalıcı yer edinen değerli isimlerle görüşmeye devam ediyor. Bu ayki konuğu yazar, sanat eleştirmeni ve yılların hocası Prof. Kaya Özsezgin.
Söyleşiden alıntılar:
“Ankara'daki üniversite yıllarında sanat yazarlığım üzerinde olumlu etkisini gördüğüm Bilge Karasu'nun adından söz etmek isterim. Karasu o yıllarda Basın-Yayın genel müdürlüğünde çalışıyordu. Okuldan çıkışımda onun yanına gider, masasına yaydığı ve çeviri yaptığı kitaplar üzerinde ya da genel kültür sorunları çevresinde sohbet ederdik.”
“ Güncel sanat terimi, günümüzde ne yazık ki uluorta kullanılıyor. Bu sanatı yaptıklarını iddia edenler ve bu terimi kullananlar, yeni ve avangard olmanın gerekçesine bağlanıyorlar genellikle. Böylece de kendilerini bir zırha bürünmüş sayıyorlar. Oysa kalıcı sanat, güncelliğin sınırlarını aşar. Geriye dönüşler, ileriye gidişler her zaman söz konusudur.”
“ Sanat kitaplarını okumayı külfet sayanların yaygın olduğu bir dönemden geçiyoruz. O nedenle herkes fili kendine göre tanımlama yanlışlığına düşüyor.”
“ Devletin sanata desteği bugün eleştiri konusu olsa da sanat yatırımlarının büyük harcamaları gerektirdiği durumlarda devletin, sanatın özgür yapısına ilişmeyerek, ona müdahale etmeksizin katkıda bulunmasını istemek zorundayız. Paranın sanatı keşfettiği bir süreçten geçiyoruz. Ancak özellikle müze envanterlerinin korunması ve yaşatılması konusunda devlet desteği, ne yazık ki olumlu bir sınavdan geçmemiştir.”
- Prof. Kaya Özsezgin

fragMENtaTION 12: Magnus Thierfelder'den "Aniara”
Sanat Dünyamız ve küratör Necmi Sönmez'in geliştirdiği “fragMENtaTION” projesinin onikinci sanatçısı Magnus Thierfelder oldu. Sanatçının Sanat Dünyamız için hazırladığı ve dergide 14 sayfada yer alan projesi "Aniara" adını taşıyor.
Necmi Sönmez'in yazısından bir alıntı: “Bu fotoğraflarda karşılaştığımız imgeler, ‘Yeryüzü Şarkısı'nı (‘Das Lied von der Erde'- Gustav Mahler) söyleyen taşlardan, topraktan ve kaldırımlardan oluşuyor. Sanatçı bu taşlar üzerine bırakılmış nesneleri, izleri, yıpranmaları, gölgeleri, çizgileri objektifiyle belgelediğinde adeta günlük yaşama ait evrenin (cosmos) haritasını çıkarıyor. İnsanların farkına varmadan, üzerinde düşünmeden oluşturduğu bu haritada yaşama ait izler, bir bütün olarak değil, parça parça gözüküyorlar. Thierfelder her detayın üzerine eğilerek onlara farklı anlamlar veren açılardan fotoğraflarını çektiğinde, rastlantıların ne kadar önemli, ne kadar etkileyici bir karakteri olduğunun altını çiziyor. Burada, Gerçeküstücülerin dilini kullanmamız gerekirse, ‘imge', onu isimlendirmeye çalıştığımızda, belli bir anlam çemberine sığmayacak kadar bağımsız. Çünkü bu kompozisyonlar, klasik anlamda fotoğraf estetiğini değil, kavramsal bir çalışmanın teknik aracını temsil ediyorlar.“

KİTAP VE SANAT DOSYASINDA NELER VAR?
Ali Kazma ile söyleşi: Sanatın ve Kitabın Derinliklerinde
“Engellemeler”, “Rezistans” gibi işlerinin ardından “Recto Verso” kitap projesine ve Galeri Nev İstanbul'da açılan “Kitap” başlıklı fotoğraf sergisine, Ali Kazma'nın bütün çalışmaları kavramsal ve görsel derinlikleriyle etkiliyor. Sanatçıyla Elif Kamışlı konuştu.
Söyleşiden alıntılar:
“Recto Verso, 2012 yılında sadece elli adet üretildi ve şimdiden MoMA'nın, Bibliothèque Nationale de France'ın ve Fondation Bodmer'in koleksiyonlarında bulunuyor.”
“Kitap hayatımın en önemli objelerinden biri, onun olmadığı bir iş bütün olamaz.”
- Ali Kazma

Hani Zurob: Kitaplar dünyasından sanata
Kitaplar bir sanatçının yaşamını ve çalışmalarını nasıl etkiler? Diana Abouali Filistinli sanatçı Hani Zurob'un yaşamına ve sanatına bir giriş yazısı niteliğindeki metninde tekil örnekle anlatıyor: Aslında ezelden beri esin kaynağı olan kitaplar dünyasına pencerelerden birini açıyor.

Müze Fikri ve Orhan Pamuk'un Masumiyet Müzesi
İstanbul Modern müzesi direktörü, sanat tarihçisi Levent Çalıkoğlu, müze fikrinin kısa bir tarihçesini Orhan Pamuk'un Masumiyet Müzesi kitabı ve müzesine bağlayarak değerlendirdi.
Yazıdan bir alıntı: “Orhan Pamuk'un önerisi açık ki modern dönemin içindeki ‘müze-ev' fikrinden geliyor. Bireyin, kişisel hikâyelerin merkez alındığı bir model bu. Müzenin bir yaşam alanından dönüştürülen bir mekânla özdeşleştiği, nesnelerin varlıklarına ve doğallıklarına vurgu yapan bir müze modeline referans veriyor. Farklı özellikleriyle ‘deha-ayrıksı-yaratıcı bireylerin' evlerinin ilginçliğini vurgulayan bu model, Pamuk'un önerisiyle farklı bir zemine oturuyor, şekil ve vücut değiştiriyor.”-Levent Çalıkoğlu

Albüm: Sanat Eseri Olarak Kitaplardan bir Seçki
Obje olarak kitap formunun kullanıldığı sayısız sanat eseri var. Bu albümdeki yapıtlar; sanatçıların, kitap objesinden ve fikrinden esinlenerek ürettikleri yapıtlardan sadece birkaç örnek. İzleyicilerin sanat yapıtlarıyla aracısız kurabildikleri ilişkinin önemi dikkate alınarak bu albümde okurlarla eserler başbaşa bırakılıyor.

Necmi Zekâ İle Söyleşi
Necmi Zekâ'nın ırgala dur – yadırga dur başlıklı sanatçı kitabı, Kasım 2013'te Dirimart Geçici Proje Mekânı Külah'ta açılan “karış dur – ayrış dur” sergisi kapsamında Dirimart yayınları tarafından yayımlandı. Şair-sanatçı ile yapılan söyleşinin konuları sanatçı kitabı, kütüphane ve sanat-kitap ilişkisi oldu.

Martin Wilner'in Journal of Evidence Weekly'si
Sanatçı Martin Wilner, İngilizce journal kelimesinin iki anlamını kullandığı (yani hem araştırma dergisi hem günlük) serisinde kitap-dergi-sanat-sanatçı defteri tanımlarına, ilişkiler yumağına yenilikler getiriyor. Topluma tanıklık, toplumu, insanı çözümleme gibi, bilimin ve sanatın amaçlarını örnekleyen ilginç bir çalışma sunuyor. Kunter Kula yazdı.

art-ist yayınları
Sanatçı ve yayıncı kimliklerini bünyesinde taşıyan art-ist yayınları'nı m-est.org editörü ve sanatçı Merve Ünsal değerlendirdi.

Bahane'nin tekerlekli raflarında bir araya gelenler
İstiklâl Caddesi'ndeki sanat için alan Arter'in bir katı 15 Kasım 2013 – 12 Ocak 2104 tarihleri arasında “Bahane” adıyla ortak kullanım alanına dönüştürüldü. Editör İlkay Baliç ve sanatçı İz Öztat'ın kurguladığı bu mekân, kitapla, okuma eylemiyle sanatın ilişkilerine de açılan bir etkinlikti.

AYRICA BU SAYIDA:
Photoquai: Batı dışı fotoğrafa kucak açan bienal
Paris'in en yeni kültür kurumlarından biri olan Musée du Quai Branly'nin bir girişimi olan ve iki yılda bir düzenlenen fotoğraf bienali Photoquai, 17 Eylül-17 Kasım 2013 tarihleri arasında dördüncü kez görücüye çıktı. Serdar Darendeliler gezdi, yazdı.

Görmenin Disiplini Olarak Perspektif üzerine Panofsky ve Florenski
Süreyya Su sanatta temsil kavramı, görme ve algı meseleleri gibi temel tartışmaları, Rönesans'tan avangarda varan zaman diliminde özetliyor; sanat tarihi ve felsefede kilometre taşları sayılabilecek nesne ve fikirlerin altını çiziyor.

Francis Bacon Resminde Uzam, Spazm ve Bedenin Tasfiyesi
20. yüzyılın en kalıcı sanatçılarından Francis Bacon (1909-1992) eserleri ve söylemiyle, Gilles Deleuze başta olmak üzere pek çok kuramcının çalıştığı isimlerden biriydi. Meral Sayar aktardı.