Restore Etmeyelim, Koruyalım!

Restore Etmeyelim, Koruyalım! başlığını taşıyan kitap, Georg Dehio ve Aloïs Riegl'ın, eski eserleri tamamlamaya, hatta yeniden inşaya odaklı restorasyon
anlayışını eleştiren ve somut örnekler üzerinden tartışan metinlerini içeriyor.

Heidelberg Kalesi'ndeki bir yapının restorasyon projesinin eleştirisiyle başlayan tartışma daha geniş bir bir bağlama yayılıyor ve 20. yüzyıl başında yeni bir koruma anlayışını öne süren temel metinlerle sürüyor. Kitaba alınan Dehio ve Riegl makalelerini, kitabın ekinde yer alan ve yine Aloîs Riegl'e ait paradigma kurucu bir metin olan "Modern Anıt Kültü" başlıklı yazı tamamlıyor. Dehio ve Riegl'ın üç metnini Hüseyin Tüzün çevirdi, "Modern Anıt Kültü"nün çevirisi ise Erdem Ceylan'ın imzasını taşıyor. Kitabın editörlüğü ve sunuş yazısı Aykut Köksal'a ait. Köksal bu yazının bir bölümünde şöyle diyor:

"Restore Etmeyelim, Koruyalım! başlıklı kitabın içeriğini oluşturan metinlerin bildirisi, Dehio'nun 'Doğru olan restore etmek değil, korumaktır' sözleriyle özetlenebilir. 19. yüzyıl, restorasyon ve koruma bağlamında iki karşıt görüşün çatışmasına sahne olmuştu. Bu görüşlerden ilki, anıtı kendi saf üslubuna götürmeyi amaçlayan Viollet-le-Duc'e, ikincisi ise, tarihsel yapıya dokunmaya hiçbir şekilde hakkımız yok diyen John Ruskin'e aitti. John Ruskin için, anıt ölmeliydi; onun güzel ölümü geleceğin mimarlarına örnek olacaktı. Ruskin'in düşüncelerinin arka planında, kökleri 17. yüzyıla kadar giden 'harabe kültürü' ve 'harabe estetiği' yer alıyor. 18. yüzyıl, 'harabe kültürü'nün doruğa ulaştığı yüzyıl olur. Diderot, harabe resimlerinden oluşan bir Salon'u gezdikten sonra
'Bir anıtı ilginç kılmak için harabeye dönüştürmek gerek' der. İngiliz mimar John Soane bu kültürü, kendi kurduğu müzenin ana konseptine dönüştürür, harabe estetiğini bir sonraki yüzyıla taşır. İşte, Georg Dehio'nun 'Doğru olan restore etmek değil, korumaktır' sözlerinin arkasında, üç yüzyıllık bir sürecin Ruskin'de ifadesini bulan düşünsel sonucu var. Bu bakışı 'Modern Anıt Kültü'nde, kendi kavramsallaştırmalarıyla sistemleştiren ise Aloïs Riegl oluyor."