Osmanlı Payitahtında Siyasi Muhalefet ve Protesto Kültürü

Yakın zamana kadar tarih yazıcılığı, daha ziyade devletin veya orduların ihtişamlı başarılarına veya hezimetlerine odaklanaraktoplumu ve onu oluşturan “sıradan insanları” tarihsel gelişmelerin öznesi değil, nesneleri olarak görmüştür. Osmanlı tarih yazıcılığı için de geçerli olanbu husus, “devlet-merkezli” ya da “yukarıdan aşağıya” tarih yaklaşımı olarak adlandırılmaktadır. Çeşitli toplumsal grupların büyük ölçüde pasif ve“sessiz yığınlar” halinde görmezden gelindiği bu yaklaşımda tarih hemen daima “büyük adamların” etrafında şekillenmiştir. Son dönemlerde buyaklaşım giderek eleştirilmekte, gölgede kalmış ve ihmal edilmiş kesimleri ele alan, böylece Osmanlı tarihine “aşağıdan yukarıya” doğru yaklaşan yeniçalışmalar ortaya çıkmaktadır. Elinizdeki bu çalışma, “sessiz yığınları” tarih anlatısının aktörleri olarak gören bu yaklaşımı güçlendirmek ve Osmanlıtoplumunun siyasi muhalefet ve protesto kültürünü anlamak maksadına yöneliktir. Alan uzmanı akademisyenlerin makalelerini biraraya getiren buçalışmada, Osmanlı toplumunda siyasi muhalefet ve protesto geleneği değerlendirirken başvurulacak kavramlar ve kaynaklar tartışılmakta, ayrıcaİstanbul'da ortaya çıkan siyasi aksiyonlar konu edinilerek örnek vakalar sunulmaktadır.