Muhâkemetü’l-Lugateyn’den Tarihî ve Çağdaş Türk Lehçelerine (100Fiil)

Bu çalışma, Ali Şir Nevayi’nin Muḥākemetü’l-Luġateyn adlı eserinde Türkçenin Farsçadan üstün bir dil olduğunu göstermek amacıyla Farsçada karşılığının bulunmadığını belirterek yer verdiği 100 fiilin, tarihî ve çağdaş Türk lehçelerindeki izlerini incelemek amacıyla yapılmıştır. Çalışmanın temelini oluşturan bu fiillerin; Göktürk, Uygur, Karahanlı, Harezm, Kıpçak, Eski Anadolu, Çağatay ve Osmanlı Türkçesi gibi tarihî Türk yazı dillerindeki; Türkiye Türkçesi, Azerbaycan Türkçesi, Türkmen Türkçesi, Gagauz Türkçesi, Özbek Türkçesi, Yeni Uygur Türkçesi, Kazak Türkçesi, Tatar Türkçesi, Karakalpak Türkçesi, Nogay Türkçesi, Kumuk Türkçesi, Karaçay-Malkar Türkçesi, Başkurt Türkçesi, Kırım-Tatar Türkçesi, Kırgız Türkçesi, Kazan-Tatar Türkçesi, Hakas Türkçesi, Altay Türkçesi ve Tuva Türkçesi gibi çağdaş Türk lehçelerindeki görünümleri araştırılmıştır. Böylece Nevayi’den miras kalan bu fiillerin tarihî süreçteki ve çağdaş lehçelerdeki serüvenleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu fiiller türevleri, anlamları, ses ve şekil yapıları bakımından incelenmiştir.