İngiliz Arşiv Belgelerinde Osmanlı-Karadağ İlişkileri (1857-1859)

İngiliz Arşiv Belgelerinde Osmanlı–Karadağ İlişkileri (1857–1859) adlı bu çalışma, İngiltere Arşivlerinde muhafaza edilen FO 421-11 Correspondence Relative to Montenegro January1857– January 1859 başlıklı arşiv kayıtlarına dayanmaktadır.
Daha önce hazırlamış olduğum “Karadağ’ın Osmanlı Egemenliğine Karşı Mücadelesi (1830–1878)” başlıklı doktora tezinde ve bu tezden hareketle kaleme aldığım “Yakınçağda Osmanlı–Karadağ İlişkileri (1830–1878)” adlı kitabım ile kaynakçada sunmuş olduğum yayınlarda söz konusu arşiv kayıtlarının bir kısmından istifade etmiştim. Ancak gerek konunun genişliği gerekse hacim sınırlılığı nedeniyle belgelerin tamamını kullanmak mümkün olmamıştı. Oysa Karadağ’ın bağımsızlığa doğru gidişini ve uluslararası diplomaside işgal ettiği yeri göstermesi bakımından bu döneme ait belgelerin Türkçeye çevrilmemesi, olayların bütünsel bir şekilde değerlendirilmesi önünde önemli bir eksiklik teşkil etmekteydi. İşte bu boşluğu gidermek amacıyla FO 421-11 Correspondence Relative to Montenegro January1857-January1859 serisine ait belgeler, aslına uygun olarak Dr. Öğr. Üyesi Hakan Kaya ile birlikte Türkçeye kazandırılmıştır. Söz konusu arşiv kayıtları, Osmanlı Devleti ile Karadağ Prensliği arasındaki siyasî, askerî ve diplomatik gelişmeleri yansıtan, İngiltere Dışişleri Bakanlığı’nın diplomatik temsilcilikleri arasındaki 533 resmî yazışmadan oluşmaktadır. Ancak eserin hacmini makul seviyede tutmak ve tekrarları önlemek amacıyla, farklı temsilciliklere gönderilen fakat içerik bakımından tamamen aynı olan belgeler çıkarılmış, böylece toplam belge sayısı 469’a düşürülmüştür. Belgeler titiz bir transkripsiyon ve çeviri sürecinden geçirilmiş ve akademik çeviri yöntemiyle Türkçeye kazandırılmıştır. Ayrıca her bir belgenin ana fikri ve adı geçen sivil ve asker şahıslara dair bilgiler eklenerek, araştırmacıların arşiv belgelerini daha kolay anlamaları hedeflenmiştir.