Eğitimli Neslin 1. Dünya Savaşı'yla İmtihanı

Birinci Dünya Savaşı'nın Osmanlı eğitim sistemi üzerindeki etkisinin çok yıkıcı olduğu ifade edilmesine rağmen bu konu hakkında yapılmış bir çalışma bulunmamaktadır. Bu çalışmada; Osmanlı Devleti'nin savaşa girerken, savaş süreci ve savaş sonrası yüksek ve orta eğitim kurumları ile öğretmen okullarının eğitim ve askerlik durumları ele alınmıştır.

Genel olarak öğrenciler ve öğretmenler askerlik haricinde tutulmuştur. Ancak bu dönemde ortaya çıkan olağanüstü şartlar dolayısıyla öğretmenler ve öğrenciler tam ve kısa dönem askere alınmak zorunda kalınmıştır. Bu süreçte eğitimli nesil; tahsillerinden ve gelecek hayallerinden hatta verebilecek en son şeyleri olan canlarını vatan müdafaası yolunda vermekten çekinmemiştir.

Bu cansiperane kahramanlık ve fedakarlık devlet nezdinde karşılıksız kalmamıştır. Osmanlı Devleti tüm imkansızlıklara rağmen vatan uğrana canlarını ortaya koyan ve askerden dönebilen bu vatan evlatlarına vefa borcunu ödemek için gereken kararları almış ve uygulamaya koymuştur.

“Bu çalışmayla Birinci Dünya Savaşı sürecinde Osmanlı Devleti'nin orta ve yüksek eğitiminin durumu nasıldı? Bu büyük savaşa katılan liseler hangileriydi? Bu öğrenciler savaşa katıldıklarında kaç yaşındaydı? Bu öğrenciler geri dönebilmiş miydi? Birinci Dünya Savaşı sürecinde toplam kaybedilen öğretmen ve öğrenci sayısı ne kadardır? Bu kaybın etkisi ve önemi nedir?” gibi önemli soruların cevapları belgelere dayalı olarak verilmiştir.