Dersim'in Etno-Kültürel Kimliği ve 1937 - 1938 Tertelesi

Kapaktaki fotoğrafta görülen Dersimliler 1938 yılında Koo Sıpe/Hopıke mevkiinde topluca katledildiler. O zamanlar küçük bir çocuk olan Salman Yeşildağ bu katliamdan kurtuldu. Tanığın anlatımına göre, Ağustos 1938'de asker Xeçe, Oxe, Sırce, Galvosu, Pax ve diğer çevre köylerden yüzlerce sivili toplayarak Koo Sıpe/Hopıke mevkiine getirdi. Kadın ve çocukları erkeklerden ayırarak iki ayrı kafile oluşturdular. Kadınları ve çocukları tepenin arka tarafına götürdüler.

Salman Yeşildağ'ın babası oğluna "Git Hozatlı çerçinin arkasında otur, çerçinin oğlu olduğunu söyle" diyor. Salman Yeşildağ babasının söylediğini yapıyor. Hozatlı çerçi, "Evet, bu çocuk benim oğlumdur" dediği için Salman Yeşildağ öldürülmekten kurtuluyor.

Bir süre sonra erkek kafilesi ağır makinelilerle taranmak suretiyle öldürülüyor. Kadın ve çocukların bulunduğu kafile de aynı anda, yani bu fotoğrafın çekilmesinden çok kısa bir süre sonra fotoğrafta görülen askerler tarafından topluca kurşuna diziliyor.

Evet tanıkların anlatımdan yola çıkılarak Dersim 1937-38 Sözlü Tarih Projesi kapsamında Mehmet Yıldız tarafından kaleme alınan kitap, tarihi bir belge niteliğindedir. Tespitler, çözüme yönelik yaklaşımlar ve gelinen sonuç...