Bir Tarih İncelemesi - A Study of History

Uygarlıklar nasıl doğar, nasıl yükselir, nasıl çöker?
İnsanlık tarihi bir döngüyle kuşatılmış mıdır?
Uygarlıkların ortak kaderinde saklı bir düzen var mıdır?

İNSANLIĞIN BÜYÜK YÜRÜYÜŞÜNÜ ANLAMAK İÇİN KAPSAMLI BİR REHBER...

***

“Toynbee’nin en büyük ve kalıcı katkısı, Avrupa-merkezli tarih anlayışının sınırlarını yıkarak Asya, Afrika, Amerika ve diğer dünyanın halklarının tarihlerini insanlığın ortak geçmişi içinde eşit bir yere oturtmasıdır.” — William H. McNeill, Arnold J. Toynbee: A Life

“Bu yüzyılda yayımlanan tüm kitaplar içinde, yüz yıl sonra da okunacağı en kesin olanı Bir Tarih İncelemesi’dir.” — Clifton Fadiman

“Yalnızca bir kitap için vaktiniz varsa –bu yıl, gelecek yıl ve ondan sonraki yıl– o kitap Bir Tarih İncelemesi olmalı.” — The Nation

“Gerçek bir bilgelik başyapıtı; çağımızın en ufuk açıcı ve en ilham verici incelemelerinden biri.” — Los Angeles Times

***

Yirminci yüzyılın önde gelen tarihçilerinden Arnold J. Toynbee’nin Türkiye’de daha çok Tarih Bilinci adıyla bilinen başyapıtı Bir Tarih İncelemesi (A Study of History), modern tarih yazımının en iddialı sorularından birine yanıt arar: Bir uygarlık neden yükselir ve neden çöker? Bu sorunun izinde Toynbee, bütün bir dünya tarihini salt olaylar dizisi olarak görmek yerine birbirinin içinden doğan, sınanan ve zamanla çözülen uygarlıklar üzerinden okur. 

Toynbee’ye göre tarih, coğrafya ya da ırk gibi basit açıklamalara sığmaz. Uygarlıkları doğuran şey, toplumların karşılaştıkları meydan okumalara verdikleri yaratıcı yanıtlardır: “Uygarlık, sınandığı yerde şekillenir.” Kitap boyunca bu fikri Antik Yunan’dan Çin’e, Roma’dan İslam dünyasına, Ortaçağ Avrupa’sından modern Batı’ya uzanan geniş bir karşılaştırmalı çerçevede işler. Toynbee, “uygarlık” olarak adlandırılan toplum türlerinin ilk ortaya çıkışından bu yana insan ırkının tarihsel deneyiminin doğası ve örüntüsüne ilişkin tek ve kesintisiz bir argümanı ilmek ilmek dokur. Tarihî olayların anlamsız bir dizi yani kaos olmadığını, aksine bir desen ve ritim sergilediğini ortaya koyar. 

Yaratıcı azınlıkların toplumu ileri taşıdığı fakat zamanla yerlerine yerleşmiş birer baskın sınıfa dönüşerek gelişmeyi tıkadığı örnekler; iç ve dış proletaryaların yükselen gerilimleri; çöküşün ardından kurulan evrensel devletler ve yeni inanç topluluklarının doğuşu... Toynbee, bütün bu evreleri tarihin ritmini açıklayan bir döngünün parçaları olarak ele alır. “Hiçbir uygarlık sonsuz değildir; sınavını veremeyen her toplum tarihin sessizliğinde kaybolur.”

Arnold J. Toynbee’nin klasikleşen eseri Bir Tarih İncelemesi’nde sunduğu geçmişi, günümüzü ve geleceği de anlamamıza yardımcı olan büyük sentezi, okura insanlık tarihinin geniş panoramasını tek bir tutarlı bakışla görme imkânı tanıyor.