Beyan-ı Hakikat _{Meclis-i Aʻyan Reisi Saʻid Paşa Hazretlerinin Hatıratındaki Baʻzı Maddelere Aʻyandan Zihni Paşa’nın Cevabı (1327/1911)}

II. Abdülhamid Dönemi (1876-1909), Bağdat ve Hicaz Demiryolları gibi, Osmanlı İmparatorluğu’nun son devrinde önemli yer edinen dev projelerin hayata geçirildiği bir dönemdir. Peki, bu projelerin alt yapısı nasıl hazırlandı, bunun için kimler çalıştı ve ne gibi çalışmalar yapıldı? Bu kitap Sultan II. Abdülhamid’in bizzat görevlendirdiği bir devlet adamının, Nafia Nazırı Mustafa Zihni Paşa’nın gözünden, demiryolu ihalelerinden Alman göçmenlerin iskânı meselesine kadar dönemin kritik siyasî ayrıntılarına odaklanıyor. Bu projeler için yoğun mesai harcayan Mustafa Zihni Paşa, Sadrazam Said Paşa’nın hatıratında bu projelerin başarısını kendine mal etme girişimine karşı, II. Meşrutiyet döneminde “Beyânı-ı Hakîkat” adlı savunmayı sunuyor. Bu eserinde Zihni Paşa bürokratik kariyeri ve projelerin yürütülmesindeki kritik rolü ile hakikatlerin peşine düşüyor, demiryollarının yapım aşamasını, devlet mekanizmasının işleyişini ve Almanya ile yapılan anlaşmaların perde arkasını mercek altına alıyor. Tarihin sayfaları arasında kaybolmuş bir polemiğin izini süren bu çalışma, imparatorluğun en kritik anlarında bürokratlar arasındaki iktidar mücadelesine ve hakikat arayışına ışık tutuyor.